Wiarygodność finansową Polaków w okresie przedświątecznym sprawdza się o 12% częściej niż w pozostałych miesiącach tego roku. W ciągu ostatniego roku wartość długu przypadającego na jednego konsumenta wzrosła średnio aż o ponad 12%. Obecnie średnie zadłużenie Polaków odnotowanych w ERIF wynosi 18 845 zł. Jednak choć średnia wartość długu rośnie, liczba zadłużonych maleje. Obecna sytuacja gospodarcza prowadzi do coraz większego zadłużania się Polaków oraz przyczynia do zwiększenia liczby zapytań wystosowywanych do BIG.
W okresach przedświątecznych Polacy częściej korzystają z pożyczek, kredytów, odroczonych płatności czy kredytów ratalnych. Tak jest i w tym roku – świadczy o tym zwiększona liczba zapytań o wiarygodność finansową, które wpłynęły do ERIF Biuro Informacji Gospodarczej. Nie dość, że zapytania wzrastają wraz z końcem roku – rośnie też ich liczba z roku na rok.
W listopadzie i grudniu br. do ERIF trafiło o 12,5% więcej zapytań niż średnio miesięcznie od stycznia bieżącego roku. Najwięcej zapytań o klientów wpłynęło do ERIF BIG – zarówno w tym, jak i w ubiegłym roku – właśnie w listopadzie.
- W ostatnich tygodniach roku notujemy najwięcej zapytań o rzetelność konsumentów w perspektywie całych dwunastu miesięcy. Wpływ na ten wzrost mają prawdopodobnie dwa czynniki: coraz większa popularność Black Friday i Cyber Monday, a także rozpoczynające się przygotowania do świąt. Z badań, które przeprowadził w tym roku Empik, wynika, że już z początkiem grudnia aż 40% konsumentów kompletowało świąteczne prezenty dla bliskich. Tak duże wyprzedzenie w przygotowaniach do świąt znajduje swoje odzwierciedlenie w zwiększającym się ruchu w BIG, gdyż w tym czasie chętnie sięgamy m.in. po zewnętrzne finansowanie lub zakupy z elementem kredytu w tle – tłumaczy Edyta Szymczak, prezes ERIF Biura Informacji Gospodarczej.
Wzrost zapytań w okresie świątecznym – kto generuje ruch w BIG?
Według danych za okres od stycznia do połowy grudnia br. można zauważyć, że w tym roku do ERIF BIG miesięcznie docierało więcej zapytań o rzetelność konsumencką niż w 2021 r.
Tylko w listopadzie tego roku pojawiło się o 4% więcej zapytań, niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Co więcej, od 2019 r. widoczny jest stały wzrost udziału zapytań w okresie okołoświątecznym w stosunku do ogólnej liczby zapytań w skali roku. W 2019 r. udział zapytań, które wpłynęły do ERIF w listopadzie i grudniu, wyniósł 17% w stosunku do całego roku. Rok później osiągnął poziom 18,2%, a w minionym 2021 roku już blisko co piąte zapytanie pochodziło z okresu końca roku.
Jak podkreśla prezes ERIF - Spodziewamy się, że w listopadzie i grudniu udział zapytań przekroczy ubiegłoroczne niecałe 19%. Dane te wskazują, jak dużym obciążeniem dla domowego budżetu są wydatki świąteczne i końcoworoczne, a zwiększona aktywność zakupowa będzie miała znaczenie dla kondycji domowych budżetów w pierwszym, a nawet drugim kwartale przyszłego roku.
Dane ERIF wskazują również, że w listopadzie 2022 wpłynęło o ok. 10% więcej zapytań od banków lub instytucji finansowych niż w okresie nieświątecznym. Co ciekawe, rok wcześniej, w 2021 r. wzrost zapytań od banków i instytucji finansowych był jeszcze większy i wyniósł 17%. Dane te mogą wskazywać, że w tym roku Polacy są nieco bardziej ostrożni i powściągliwi w podejmowaniu nowych krótkoterminowych zobowiązań. Natomiast w przypadku branży e-commerce, szczególnie w segmencie BNPL (Buy Now Pay Later – Kup teraz, zapłać później), tegoroczny wzrost zapytań w listopadzie i grudniu osiąga poziom nawet o 14% wyższy w porównaniu z pozostałymi miesiącami w roku, co wskazuje na popularność tego modelu finansowania zakupów, a także na rosnącą dostępność tej oferty finansowej.
W 2022 r. więcej zapytań – Polacy zapożyczają się w kryzysie?
Rok 2022 dla wielu osób był finansowo ciężki, co przekłada się na wzrost średniej wartości długu przypadającego na jedną osobę zadłużoną. Tylko w perspektywie ostatnich 12 miesięcy średnia wartość zadłużenia wzrosła o blisko 12% i wynosi obecnie 18 845 zł, podczas gdy jeszcze w grudniu 2021 było ono mniejsze o blisko 2 tys. zł.
- Nasze dane wyraźnie wskazują, że mijający rok był dużym obciążeniem dla domowych budżetów. Wzrost średniej wartości zadłużenia o blisko 2 tys. zł to bardzo silnie odczuwalna zmiana. Zwłaszcza gdy uświadomimy sobie, że od lipca do grudnia 2021 r. średnie zadłużenie wzrosło jedynie o 0,62%, a w tym samym okresie, ale już rok później - w 2022 r. - wartość przeterminowanych zobowiązań przypadająca na jednego konsumenta wzrosła aż o 11,6%. Wpływ na tak dynamiczną i negatywną zmianę ma wzrost kosztów życia, na które wpływ mają m.in. inflacja, kryzys energetyczny, decyzje Rady Polityki Pieniężnej i Narodowego Banku Polskiego dot. podniesienia stóp procentowych, czy też wojna w Ukrainie. W konsekwencji wzrost cen produktów i usług oraz kosztów utrzymania gospodarstw domowych, przy jednoczesnym rozluźnieniu dyscypliny płatniczej w regulowaniu zobowiązań, doprowadza do niekorzystnego stanu, który już jest widoczny w danych – mówi Edyta Szymczak.
Ekspertka wskazuje, że najwięcej wpisów znajdujących się w bazie ERIF pochodzi z niespłaconych pożyczek (28%), niespłaconych rachunków za multimedia (24%) czy zadłużeń bankowych (15%).
W Nowy Rok nie warto wchodzić z długami
W połowie grudnia ponad 1,5 mln osób widniejących z bazie ERIF posiadało negatywny wpis, który wskazywał na ich nierzetelność i niewiarygodność finansową w oczach banków, instytucji finansowych, operatorów telekomunikacyjnych czy partnerów biznesowych. Choć liczba ta jest niższa niż rok wcześniej, to wciąż niepokoi.
Osoby, których dane obciążone są negatywnym wpisem w BIG, muszą liczyć się z perspektywą odmowy udzielenia kredytu, pożyczki, możliwości podpisania umowy z operatorem telefonicznym czy internetowym, otworzenia limitu w karcie kredytowej, również tej wirtualnej przy zakupach online, oraz szeregiem innych konsekwencji finansowych. Zanim kwestia ta stanie się uciążliwa i na przykład zablokuje możliwość uzyskania zewnętrznego finansowania, zakup ratalny lub podpisanie umowy z naszym dostawcą, warto uregulować zobowiązanie i podjąć działania mające na celu usunięcie wpisu.
- Uregulowanie zobowiązania nakłada na wierzyciela konieczność niezwłocznego, nie później niż w czasie określonym ustawą, wycofania negatywnego wpisu złożonego w bazie BIG. Rekomenduję zatem dołożenie wszelkich starań, by spłacić dług i możliwie jak najszybciej odbudować swój finansowy i konsumencki wizerunek. Warto też w Nowy Rok wejść z „czystą kartą”, bez długów, by nadchodzący czas miał szansę stać się dla nas nowym otwarciem, wolnym od tego rodzaju zmartwień – mówi Edyta Szymczak.
