Polski rząd odnosi w ostatnich latach ogromne sukcesy w zwalczaniu szarej strefy i zmniejszaniu luki VAT. Jak podkreślił minister Tadeusz Kościński na telekonferencji zorganizowanej w czwartek bm. przez Ministerstwo Finansów, spadek luki VAT w naszym kraju blisko o połowę nie byłby jednak możliwy bez wprowadzania nowoczesnych rozwiązań i technologii do systemu podatkowego. Kolejna taka rewolucja właśnie się szykuje - MF planuje wprowadzenie e-faktur licząc na dalsze zwiększenie dochodów vatowskich. Będziemy tu europejskim pionierem - do tej pory tylko 3 kraj UE wdrożyły e-fakturę.
Jak zaznacza minister Kościński, przez lata byliśmy w ogonie UE w kwestiach uszczelnień podatkowych. Rząd PiS skutecznie zmniejsza jednak lukę VAT i dziś lepsi w tym zakresie są tylko nieliczni w UE - m.in. Niemcy.
Opierając się o dane Komisji Europejskiej i fundacji CASE, w 2018 r. luka VAT sięgnęła ok. 9,5 proc. potencjalnych wpływów, jakie moglibyśmy uzyskać, gdyby wszyscy podatnicy w pełni realizowali swoje obowiązki podatkowe. W 2019 r. ta luka była jeszcze mniejsza - wyniosła ok. 9,3 proc. - i dzięki temu już niewiele brakuje nam do Niemiec, gdzie lukę VAT szacuje się na ok. 7,7 proc.
- Należy przyznać, że rzeczywiście w ostatnich latach wprowadzono szereg rozwiązań w Ministerstwie Finansów, które spowodowały uszczelnienie systemu podatkowego. Można powiedzieć, że mafie vatowskie i przestępcy, których biznesem było wyłudzanie VAT-u, uciekli z Polski, przenieśli się gdzieś indziej lub zwinęli swoje biznesy
Podkreślił też, że faktycznie do 2018 r. efekty uszczelniania systemu podatkowego silnie wspierały budżet, a luka została znacząco zniwelowana.
- Z najniższych poziomów uszczelnienia w Unii Europejskiej przesunęliśmy się do czołówki - dodaje dr Dudek. - Dotychczasowe uszczelnianie systemu podatkowego bazowało na likwidacji prostych rezerw i te proste rezerwy już się wyczerpały. Zostały nam do uszczelnienia kwestie związane z życiem codziennym - dodał.
Mowa tu o oszukiwaniu na paragonach, rozliczeniach w sklepach czy restauracjach, a także z rozliczaniem usług budowlanych, które często są realizowane bez faktury. - To dotyczy wielu drobnych transakcji, których uszczelnienie jest bardzo trudne - przekonuje ekonomista. I nad tym cały czas pracuje MF.
Minister Tadeusz Kościński zdradził, że wśród planów znajdziemy m.in. e-paragony, kasy on-line czy e-urząd skarbowy.
- Bazując na osiągnięcia moich poprzedników z ostatnich latach, musimy przejść do kolejnego etapu - udoskonalić system podatkowy, administrację i legislację, by odpowiadały wyzwaniom XXI wieku
Jak dodał, jego celem jest "taka administracja publiczna, która wspiera podatnika w budowie dobrobytu i bezpieczeństwa jego własnego i całego państwa".
MF bazuje obecnie na dokonaniach poprzedników w rządzie PiS, w tym m.in. na wprowadzeniu nowoczesnej Krajowej Administracji Skarbowej. - Kilka lat temu zaczęliśmy głośno mówić, że trzeba skończyć z rajami podatkowymi, że trzeba walczyć z mafiami VAT. Dziś powtarza to cała Europa, korzystając przy tym z naszych doświadczeń i rozwiązań. Teraz czas na udoskonalanie naszej pracy, na zmiany, które sygnalizują nam sami podatnicy, a w szczególności przedsiębiorcy - powiedział minister.
Podkreślał jednocześnie, że chciałby, żeby fiskus i cały system podatkowy był bardziej przyjazny. Bazą ma tu być choćby program Twój e-PIT, który "miałby się zmienić w e-urząd skarbowy".
- To, czego najbardziej teraz potrzebujemy, to zmiana modelu obsługi podatników z systemu nazwijmy to "urzędowego" na model wspierający podatników, bardziej doradczy, który znamy np. z instytucji finansowych
Wiceminister finansów Jan Sarnowski zaznaczył, że e-faktura to początek kolejnej rewolucji technologicznej służącej sprawnemu, uczciwemu systemowi podatkowemu i podatnikom. Już pod koniec listopada br. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o VAT wprowadzającą m.in. pakiet uproszczeń, tzw. Slim VAT.
Jak tłumaczy wiceminister Sarnowski wprowadzane zmiany upraszczają i doprecyzowują przepisy o VAT. - Slim VAT to podatek prosty w obsłudze, dostosowany do lokalnej specyfiki państwa, w którym funkcjonuje. Jest to też podatek nowoczesny, w przypadku którego wdrażanie kolejnych rozwiązań technologicznych łączy się ze zmniejszaniem obowiązków ciążących na podatnikach - tłumaczył.
- Po pierwsze, ułatwimy i przyspieszymy rozliczenia między firmami. Podatnik dający rabat nie będzie już musiał pilnować tego, czy dostał potwierdzenie otrzymania faktury przez swojego kontrahenta, czy nie. Skorzystają też eksporterzy. Czas na wysłanie towaru do kontrahenta spoza Unii Europejskiej bez negatywnych konsekwencji w zakresie VAT-u zwiększy się aż trzykrotnie, konkretnie – z 2 do 6 miesięcy od momentu otrzymania zaliczki - zaznaczył.
Poza tym, jeżeli przedsiębiorca umówił się na zapłatę w walucie obcej, to nie będzie musiał obliczać jej kursu na różnych zasadach dla podatków dochodowych i VAT-u. Będzie mógł to zrobić raz dla obu podatków. O miesiąc przedłużony zastał termin przeznaczony na VAT-owskie rozliczenie faktur – z 3 do 4 miesięcy. Pozostałe zmiany, jak mówił Sarnowski, mają charakter doprecyzowujący oraz uszczelniający - dotyczą głównie Tax Free oraz wiążących informacji stawkowych.
- Zmiany w zakresie Tax Free to wprowadzenie elektronicznego systemu rejestracji i obiegu dokumentów w procedurze zwrotu VAT-u dla podróżnych. Dla przedsiębiorcy oznacza to zmniejszenie liczby papierowych dokumentów, automatyzację procesów przez wprowadzenie kas on-line, przyspieszenie i uproszczenie zwrotu podatku podróżnym. Dla budżetu państwa oznacza to uszczelnienie poboru podatku
Według MF rozwiązania te wpłyną na ograniczenie procederu wywozu towarów z zastosowaniem dokumentów Tax Free oraz ułatwią też kontrole podatkowe sprzedawców.
Obecnie w MF trwają prace nad wprowadzeniem statusu podatnika bezgotówkowego, który uprawniałby do szybszego zwrotu VAT. Jak mówił Sarnowski, w sytuacji, gdy większość obrotu realizowana jest bezgotówkowo, jest mniejsze ryzyko nadużyć. MF idzie tu zgodnie z oczekiwaniami wszystkich podatników i nowymi trendami w gospodarce. Okres lockdownu związanego z pandemią był bowiem okresem przyspieszonej digitalizacji i cyfryzacji działania administracji.
- Działanie w formule zdalnej było jedynym sposobem, żeby utrzymać kontakt z podatnikiem i systemowo realizować zadania - mówił Sarnowski. Zwrócił uwagę, że w ciągu ostatnich kilku miesięcy wprowadzono nowe rozwiązania e-administracji: m.in. kasy software'owe, e-paragon, a niedługo nastąpi właśnie wdrożenia e-faktury. Jak podkreślił, szczególnie wprowadzenie e-paragonu będzie stanowiło "rewolucję" dla konsumentów, ponieważ po zainstalowaniu aplikacji do obsługi e-paragonów pozwoli na analizę wydatków budżetu domowego. - To wspaniałe narzędzie diagnostyczne - ocenił.
Według Sarnowskiego podczas pandemii nastąpił przełom psychologiczny, jeśli chodzi o chęć konsumentów do płacenia w sposób bezgotówkowy. - To jest pewnego rewolucja, którą obserwujemy i którą również w naturalny sposób wpływać będzie na uszczelnienie systemu podatkowego - mówił. - Klienci widzą, że płatności kartowe i bezgotówkowe są płatnościami bezpiecznymi, przyzwyczajają się do nich i to są te przyzwyczajenia, które z nami w przyszłości zostaną. Dodatkowo wzmacnia ten efekt rozszerzająca się sieć akceptacji. Przez ostatnie 20 lat zbudowaliśmy sieć składającą się z 700 tys. terminali, a teraz liczba tych terminali wzrosła do 1 mln - powiedział. Duża w tym zasługa rządu, który od kilku lat promuje bezpieczny bezgotówkowy obrót w gospodarce.
Także poprzez wprowadzenie elektronicznych e-faktur liczy na zwiększenie dochodów vatowskich. "Projekt przewiduje wprowadzenie możliwości wystawiania faktur ustrukturyzowanych, jako jednej z dopuszczanych form dokumentowania sprzedaży obok faktur papierowych i obecnie występujących w obrocie gospodarczym faktur elektronicznych. W odniesieniu do faktur ustrukturyzowanych, występujących jako rodzaj faktur elektronicznych, będzie istniała możliwość ich wystawiania i otrzymywania za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, tj. Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF)" - pisze MF w uzasadnieniu do nowych przepisów. "Zakłada się również, że podatnicy wystawiający wyłącznie faktury ustrukturyzowane będą mogli otrzymywać zwroty nadwyżki VAT naliczonego w przyspieszonym terminie" - napisano.
Wystawiający i przesyłający ustrukturyzowane faktury elektroniczne za pomocą platformy resortu finansów będą też mogli liczyć na brak konieczności archiwizowania dokumentów. Jak podkreśla wiceminister Sarnowski, system ma być wprowadzony w oparciu o doświadczenia włoskie. Cała operacja została podzielona na dwa etapy. Początkowo system będzie dobrowolny.
– Gdy system sprawdzi się w boju, Ministerstwo Finansów planuje, by stał się podstawowym medium wymian e-faktur w Polsce
Resort utworzy Krajowy System e-Faktur (KSeF). Przedsiębiorca będzie wystawiał fakturę u siebie, potem wysyłał ją na platformę i stamtąd będzie ona dostępna zarówno dla niego, jak i innych. Dostęp resort finansów zapewni z każdego urządzenia: telefonu, komputera czy tabletu. To wielkie ułatwienie dla podatników, bo system ma kontrolować dane z faktur, wysyłać komunikaty, a nawet odrzucać faktury niewłaściwie wystawione. Wg MFsystem zmniejszy liczbę błędów w rozliczaniu VAT, uszczelni system podatkowy oraz pozwoli na skuteczniejszą kontrolę przedsiębiorców. - Z kolei podatnik będzie miał łatwiejszy i szybszy dostęp do faktur, będzie miał jednolity format faktury, co pozwoli na automatyzację procesów - podkreśla Sarnowski.
Projekt ma być przyjęty w I kwartale 2021 r.
