Woda, żywność, środki higieny osobistej, a także latarki, telefony i apteczki. To wszystko powinno znaleźć się na wyposażeniu obiektów zbiorowej ochrony. MSWiA dopiero niedawno przygotowało projekt o przygotowaniu do użycia schronów i innych miejsc ukrycia, m.in. na wypadek zewnętrznej agresji.
Po napaści Rosji na Ukrainę i bombardowaniach dokonywanych przez zbrodniarzy Putina cywilnych obiektów, stało się oczywiste, jak bardzo ważne jest właściwe zadbanie o sieć „obiektów zbiorowej ochrony”, czyli po prostu schrony i inne miejsca ukrycia.
Czy w Polsce takie istnieją? Oczywiście, że tak, ale przez minione dekady temat został mocno zaniedbany, bo chyba nikt się nie spodziewał, że zagrożenie zewnętrzną agresją stanie się tak realne, jak obecnie. Dlatego brakowało podstawowych informacji, chociażby o lokalizacji schronów, ich właściwym przygotowaniu, wyposażeniu.
Lepiej późno…
Dopiero niedawno Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przedstawiło projekt rozporządzenia ws. sposobu przygotowania obiektu zbiorowej ochrony do użycia. Szybko jednak nie wejdzie w życie, bo na razie jest na etapie konsultacji społecznych.
„Potrzeba opracowania rozporządzenia rozwiązuje problem braku kompleksowych regulacji w Polsce dotyczących funkcjonowania budowli ochronnych. Nowe rozporządzenie wypełnia ww. lukę, wprowadzając jednolite standardy dla przygotowania, użytkowania i wyposażenia budowli ochronnych, a także precyzyjnie określa odpowiedzialność właścicieli, zarządców i personelu obsługującego te obiekty”
– tłumaczy MSWiA.
Równocześnie zaznaczając, że celem rozporządzenia jest „określenie warunków eksploatacji i zapewnienia porządku w obrębie budowli ochronnych oraz ich niezbędnego wyposażenia, jak również precyzuje procedury oraz standardy techniczne i organizacyjne, które muszą być spełnione w celu skutecznego wykorzystania budowli ochronnych w sytuacjach zagrożeń”.
Projekt nie jest bardzo obszernym dokumentem, ale finalnie rozporządzenie ma szczegółowo regulować kluczowe kwestie dotyczące modernizacji i użytkowania schronów.
Jak przygotować schrony?
W dokumencie wskazano, iż organy odpowiedzialne za ochronę ludności (wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta) mają za zadanie kompleksowe sprawdzenie stanu technicznego budowli ochronnych (m.in. zamknięć i zabezpieczeń wszelkich otworów), usunięcie usterek, bieżące naprawy, czy choćby zabezpieczenie wejścia przed skutkami intensywnego opadu deszczu lub śniegu.
„Sprawdzenie prawidłowego działania instalacji i urządzeń technicznych występujących w budowli ochronnej, których wykorzystanie przewiduje się w czasie użycia, w tym instalacji elektrycznej, sanitarnej, wentylacyjnej, urządzeń filtrowentylacyjnych, sprzętu służącego do łączności, oświetlenia awaryjnego, zapasowych źródeł zasilania w energię elektryczną, w tym sprawdzenie dostępności zapasu paliwa do zasilania agregatów prądotwórczych” – czytamy w projekcie.
Pojawiają się też dość prozaiczne zadania, jak udrożnienie dojść do budowli ochronnej, demontaż wszelkich konstrukcji z nimi niezwiązanych oraz zadbanie, aby zostały właściwie oznakowane poprzez napis „SCHRON” lub „UKRYCIE”, a także międzynarodowy znak rozpoznawczy obrony cywilnej.
Nie tylko woda i żywność
Oczywiście, bardzo ważne jest również jednolite wyposażenie budowli ochronnych. Przede wszystkim w środki niezbędne do przeżycia wielu godzin, czy wręcz dni, których osoby nagle szukające schronienia nie będą w stanie ze sobą zabrać.
Dlatego wskazano co bezwzględnie musi się znaleźć wewnątrz schronów:
1) wyposażenie miejsca do odpoczynku w liczbie odpowiadającej, co najmniej połowie liczby osób, dla której została przewidziana budowla ochronna, każde składające się z łóżka i koca lub śpiwora i maty izolującej;
2) apteczki pierwszej pomocy, zawierające podstawowe środki opatrunkowe, środki odkażające, środki przeciwbólowe - jedna na każde 20 osób;
3) radioodbiorniki, środki łączności w tym radiostacje, telefony stacjonarne i komórkowe, umożliwiające zaalarmowanie zewnętrznych służb ratunkowych oraz megafony lub inny sprzęt służący do przekazywania informacji wewnątrz budowli ochronnej;
4) latarki wraz z zapasowymi bateriami lub akumulatorami - jedna latarka na każde 5 osób;
5) środki do dezynfekcji i higieny osobistej, jak chusteczki, mydło, papier toaletowy - dla każdej osoby;
6) podręczny sprzęt gaśniczy, co najmniej jedna gaśnica przenośna lub przewoźna lub gaśnice wodną lub pianową w której ilość zapasu środka gaśniczego odpowiada wymaganiom przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów;
7) zapas wody - co najmniej 3 litry na osobę na dzień oraz żywności, w postaci konserwy oraz gotowych posiłków o długim okresie przydatności do spożycia;
8) dokumenty z planem ewakuacji oraz inne instrukcje;
9) sprzęt służący zapewnieniu możliwości schronienia się w budowli ochronnej osobom z niepełnosprawnościami oraz o ograniczonej zdolności poruszania się taki jak rampy najazdowe dla wózków inwalidzkich, nosze, krzesła ewakuacyjne.
10) dla schronów, które znajdują się w strefach zagrożenia skażeń chemicznych, promieniotwórczych lub biologicznych pochodzących od zakładów dużego i zwiększonego ryzyka – odzież ochronna, w tym maski przeciwgazowe, rękawice i ubrania ochronne w ilości odpowiadającej liczbie osób dla której została przewidziana budowla ochronna.
Stały monitoring
Zapewne każdy ma nadzieję, że schrony nigdy nie będą musiały być wykorzystane. Co jednak nie zwalnia służb ze stałego monitoringu stanu takich obiektów. W dużym skrócie – mają pilnować, czy wszystko działa, coś się nie zepsuło, drogi dojścia nie zostały zastawione lub nie zarosły chociażby krzakami. Muszą również natychmiast reagować w przypadku stwierdzenia dewastacji.
Wśród czynności związanych z utrzymaniem budowli ochronnej w należytym stanie jest m.in.:
- monitorowanie pod kątem wycieków wody, przesiąkania i drenażu oraz ich usuwanie w przypadku wystąpienia
- okresowe uruchamianie urządzeń stanowiących stałe wyposażenie budowli ochronnej, w tym sprawdzenie stanu instalacji wentylacyjnej i sanitarnej
- dezynfekcja zbiorników wody pitnej
- przeprowadzanie testów funkcjonalnych i czynności serwisowych dla wszystkich systemów i urządzeń
