Ułatwienia dla firm rodzinnych kontynuowania prowadzenia biznesu przewiduje przyjęty przez rząd projekt ustawy przewidujący możliwość zakładania fundacji rodzinnych. Dzięki niej majątek firmy zostanie zatrzymany w jednych rękach, co przyczyni się do rozwoju przedsiębiorstwa i realizacji nowych inwestycji.
- Budowa silnych firm wymaga czasu. Często zakłóca go konieczność przeprowadzania procesu sukcesji i podział firmy. Chcemy dać polskim przedsiębiorcom nowe narzędzie pozwalające na ustalenie własności i reguł zarządzania firmą w perspektywie dłużej niż jedno pokolenie. Fundacja rodzinna może być szansą na kontynuację przez dzieci i wnuki potencjału firm zbudowanych przez ich rodziców i dziadków
- Fundacja rodzinna nie tylko zapewnia ochronę majątku, jego pomnażanie, ale też zabezpiecza potrzeby finansowe członków rodziny. Jedną z większych zalet fundacji rodzinnej jest to, że członkowie rodziny fundatora nie muszą osobiście angażować się w prowadzenie biznesu, aby korzystać z jej zysków. Jest to szczególnie ważne w rodzinach, w których dzieci wybierają inną ścieżkę kariery. Kluczowe jest to, że zmiana pokoleniowa nie zagrozi firmie, jej wartości i miejscom pracy
Sukcesja w firmach to wciąż spore wyzwanie dla rodzimych przedsiębiorstw. Pokolenie przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą w latach 90. XX wieku stoi przed wyzwaniem przekazania biznesu następcom. Aby im pomóc, konieczne jest wprowadzenie ułatwień. Dlatego MRiT chce, aby już w pierwszej połowie 2023 r. możliwe było zakładanie w Polsce fundacji rodzinnych.
- Projekt ustawy jest efektem bliskiej współpracy Ministerstwa Rozwoju i Technologii z Ministerstwem Finansów i Ministerstwem Sprawiedliwości. W proces byli zaangażowani także przedstawiciele innych urzędów. Aktywny udział brali też przedstawiciele środowiska firm rodzinnych. Dzięki temu w projekcie znalazły się rozwiązania wyważające interesy wszystkich podmiotów, na które będzie oddziaływać ustawa
- Tworząc przepisy o fundacji rodzinnej, wzorowaliśmy się ustawach obowiązujących w innych krajach, w szczególności Austrii, Niemczech i Liechtensteinie. Podobne fundacje można zakładać w większości krajów europejskich. Staraliśmy się, aby zakładanie fundacji rodzinnych w Polsce było nie mniej korzystne niż w innych krajach, zarówno w zakresie wymogów formalnych, jak i kosztów jej prowadzenia
Zalety fundacji rodzinnej:
- Możliwość wycofania się fundatora (przedsiębiorcy) z aktywnego prowadzenia biznesu, bez utraty dochodów.
- Finansowe zabezpieczenie członków rodziny.
- Oddzielenie spraw biznesowych i rodzinnych.
- Utrzymanie majątku w jednych rękach i ochrona majątku.
- Efektywne zarządzanie majątkiem i jego pomnażanie.
- Planowanie sukcesji w perspektywie wielu pokoleń.
- Założenie fundacji i przekazanie majątku do fundacji nie będzie opodatkowane.
By móc założyć fundację rodzinną, fundator musi przed notariuszem złożyć oświadczenie o powołaniu fundacji lub sporządzić testament z takim oświadczeniem. Następnie konieczne będzie sporządzenie statutu i przekazanie majątku na fundusz założycielski, a także wpisanie fundacji do prowadzonego przez sąd rejestru fundacji rodzinnych.
Fundatorem będzie mogła zostać osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, a więc m.in. prawo swobodnego dysponowania swoim majątkiem. Fundację rodzinną będzie mogło utworzyć także kilku fundatorów.
Fundacja rodzinna będzie przekazywać środki beneficjentom na ich bieżące potrzeby.
Beneficjentami będą mogły być osoby fizyczne, najczęściej członkowie rodziny fundatora, oraz organizacje pozarządowe.
W zakresie majątku i działalność fundacji rodzinnej:
- Fundator będzie miał dużą swobodę w określeniu zasad zarządzania fundacją rodzinną, jej funkcjonowania i celu, dla którego została ona powołana. Najczęściej będzie to zapewnienie nieprzerwanego działania firmy oraz zapewnienie środków do życia dla członków najbliższej rodziny.
- Fundacja rodzinna będzie mogła być ustanawiana na czas określony albo na czas nieokreślony.
- Majątek, w który wyposaża się fundację rodzinną, będzie mogło stanowić mienie, w rozumieniu Kodeksu cywilnego, należące do fundatora albo fundatorów, w tym przede wszystkim udziały i akcje spółek. Fundator musi przekazać fundacji rodzinnej majątek warty co najmniej 100 000 zł (fundusz założycielski).
- Fundacja będzie mogła prowadzić działalność gospodarczą, polegającą na obrocie majątkiem, w tym udziałami w spółkach, jeśli nie nabywa ich tylko w celu dalszej odsprzedaży, najmie, udzielaniu pożyczek spółkom, w których posiada udziały, lub beneficjentom, obrocie obcą walutą w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji oraz prowadzeniu gospodarstwa rolnego.
Fundacja rodzinna będzie zapewne wykorzystywana głównie przez osoby posiadające spółki handlowe, MRiT nie wprowadza jednak ograniczeń we wnoszeniu do fundacji rodzinnej przedsiębiorstw, ich zorganizowanych części czy ich poszczególnych składników. Fundacja rodzinna, ze względu na rozwiązanie dotyczące zawężenia prowadzenia działalności gospodarczej, będzie mogła np. wydzierżawić przedsiębiorstwo i podbierać z tego tytułu czynsz.
Przepisy o fundacji rodzinnej pozwalają także uporządkować w rodzinie kwestie prawa do zachowku. Po pierwsze, możliwe będzie zrzeczenie się prawa do zachowku. Po drugie, ta sama osoba uprawniona do wypłat od fundacji rodzinnej i do zachowku będzie mogła otrzymać tylko jedno z tych świadczeń. Ustawa wprowadzi w tym zakresie zakaz czerpania podwójnych korzyści.
Po trzecie wprowadzona zostanie ogólna reguła pozwalająca na bardziej elastyczne podejście do zapłaty zachowku. Dopuszczone zostanie rozłożenie zachowku na raty, odroczenie terminy jego płatności, a nawet - w uzasadnionych przypadkach - jego obniżenie.
