Całkowita wartość szarej strefy w Polsce w 2018 r. wyniosła 10,8 proc. PKB, czyli 229 mld zł - wynika z badań przeprowadzonych przez firmę EY Polska.
W komunikacie EY poinformowała, że gotówkowa szara strefa stanowiła 9,9 proc. PKB, a resztę (0,9 proc. PKB) - niemonetarna szara strefa, związana przede wszystkim z produkcją gospodarstw domowych na własny użytek.
- Według naszych wyliczeń, pasywna część gotówkowej szarej strefy stanowiła 7,9 proc. PKB (168,0 mld zł), natomiast aktywna szara strefa odpowiadała za 2,0 proc. PKB (41,4 mld zł) w 2018 roku. Niemonetarna szara strefa wyniosła natomiast 0,9 proc. PKB (19,3 mld zł)
Według EY straty dla finansów publicznych z tytułu gotówkowej szarej strefy w postaci utraconych dochodów z VAT oraz z podatków dochodowych od działalności gospodarczej szacowane są na 38,4 - 48,8 mld zł (1,82 proc. - 2,31 proc. PKB w 2018 r.).
- Dekompozycja poziomu i zmian luki VAT pokazuje, że od wielu lat systematyczny spadek gotówkowej szarej strefy, m.in. w wyniku wzrostu popularności płatności elektronicznych, przyczyniał się do stopniowego obniżania luki VAT w Polsce. Najsilniejszy spadek luki odnotowano w latach 2016 i 2017 (i – w nieco mniejszym stopniu – w 2018 r.), który jednak wynikał przede wszystkim z ograniczenia wyłudzeń podatkowych, a nie z obniżenia szarej strefy. Struktura luki VAT sugeruje jednocześnie, że możliwości dalszego ograniczania wyłudzeń podatkowych wydają się być (niemal) wyczerpane, natomiast dalsza redukcja luki wymaga przede wszystkim działań ukierunkowanych na obniżanie szarej strefy – tłumaczy Rozkrut.
EY przypomina, że szara strefa to wartość dodana (PKB) generowana w różnych rodzajach nierejestrowanej działalności. Jest ona odpowiedzialna za istotną część luki podatkowej w Polsce, która stanowi różnicę pomiędzy wartością wpływów podatkowych, które teoretycznie powinny zostać uzyskane (przy założeniu pełnej zgodności ze wszystkimi obowiązującymi przepisami) a rzeczywistą wartością uzyskanych dochodów podatkowych.
- Choć sama szara strefa ma wiele różnych "odcieni", to wspólnym elementem dla zdecydowanej większości nierejestrowanych transakcji jest to, że są one realizowane w formie gotówkowej. W rezultacie badanie EY koncentruje się na nierejestrowanej wartości dodanej brutto powiązanej z płatnościami gotówkowymi, którą definiujemy jako gotówkową szarą strefą
W opracowaniu EY oszacowano także utracone wpływy z podatków dochodowych od działalności gospodarczej, wynikające z występowania gotówkowej szarej strefy w Polsce w 2018 r. Związane z tym koszty dla finansów publicznych – w zależności od rozpatrywanego wariantu – wyniosły 0,57 proc. - 1,06 proc. PKB (12,1 - 22,5 mld zł), z czego 0,46 proc. - 0,86 proc. PKB (9,7 - 18,1 mld zł) wynikało z pasywnej szarej strefy.
Firma EY wykonuje usługi audytorskie, doradztwo podatkowe, doradztwo biznesowe i doradztwo transakcyjne. EY ma biura w ponad 150 krajach, zatrudnia ponad 260 tys. pracowników. W Polsce firma ma ponad 3200 specjalistów pracujących w siedmiu biurach: w Warszawie, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu i Wrocławiu oraz w centrach kompetencyjnych.
