Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który w ub. roku skontrolował ponad pół tysiąca przetargów, chce wzmocnić współpracę z Urzędem Zamówień Publicznych, by skuteczniej wykrywać zmowy przetargowe. Pomogą w tym m.in. nowoczesne technologie teleinformatyczne.
"Moją intencją jest doprowadzenie do sytuacji, w której będziemy poprzez sieć teleinformatyczną spięci z Urzędem Zamówień Publicznych i będziemy w stanie - poprzez uczenie maszynowe i kryteria, które już teraz dostrzegamy - rozpoznawać potencjalne obszary zmów przetargowych pod kątem lepszego typowania do postępowań"
Jak poinformował szef UOKiK, w systemie Urzędu Zamówień Publicznych jest widoczne około 9 proc. przetargów, tworzących prawie 20 proc. całego nominału przetargów publicznych. "Są widoczne te największe przetargi, natomiast mamy świadomość tego, że jest jeszcze bardzo dużo do zrobienia jeżeli chodzi o przetargi mniejsze, gdzie dużo łatwiej może dochodzić do zmów przetargowych ze względu na bliskie, także lokalne relacje" - powiedział prezes.
Według Chróstnego, zwalczanie zmów przetargowych należy do priorytetów Urzędu, który w ub. roku skontrolował 549 przetargów.
"Wciąż jest to obszar, gdzie chcemy zdecydowanie zintensyfikować nasze działania (...). Prowadzimy już pewne rozmowy jeśli chodzi o UZP i wykorzystanie uczenia maszynowego w celu wykrycia zmów przetargowych"
"Jest to obszar istotny tak z punktu widzenia budżetu państwa, jak i z punktu widzenia prawidłowego funkcjonowania mechanizmu rynkowego - ze względu na to, że państwo jest jednym z głównych zamawiających poprzez przetargi publiczne"
Prezes poinformował, że na przestrzeni ostatnich lat Urząd coraz aktywniej korzysta z uprawnienia o charakterze dochodzeniowym, jakim jest przeszukanie u przedsiębiorców, którzy potencjalnie naruszyli przepisy. W ub. roku dokonano ośmiu przeszukań u 19 przedsiębiorców w 17 lokalizacjach. Dotyczyło to firm z sektorów informatycznego, transportowego, farmaceutycznego oraz usługowego. Zgromadzony dzięki przeszukaniom materiał dowodowy pozwolił na wszczęcie postępowań antymonopolowych.
Co roku do UOKiK wpływa ponad tysiąc zgłoszeń dotyczących ewentualnych nieprawidłowości.
"Niektóre z nich są podstawą do dalszych czynności dochodzeniowych, a także do wszczęcia postępowań właściwych w ramach uprawnień urzędu"
W opinii prezesa, by skutecznie wykrywać porozumienia naruszające konkurencję, potrzebne są zmiany prawne.
"W obecnym zmianie prawnym w przypadku takich porozumień (...) stronom jeszcze często nie opłaca się wyłamać z tego porozumienia, ponieważ przetarg przestaje obowiązywać, a ochrona prawna osoby, która sygnalizuje zmowę, nie jest jeszcze tak silna"
Od początku tego roku UOKiK ma także obowiązek przeciwdziałania i ograniczania zatorów płatniczych.
"Obecnie możemy analizować te zatory, których suma w ciągu trzech kolejnych miesięcy przekroczy kwotę 5 mln zł, ale już za 2 lata będą to 2 mln zł"
Zapewnił, że jego Urząd współpracuje z resortami finansów i cyfryzacji w dziedzinie rozwiązań informatycznych, których wykorzystanie pozwoli dużo szybciej reagować na problemy zgłaszane w związku z zatorami płatniczymi. "Są to prace rozłożone na lata ze względu na wolumen przedsiębiorców, o których mówimy, niemniej jednak już teraz napływają do nas pozytywne sygnały jeżeli chodzi o praktyki tych dotychczas największych zatorowiczów" - ocenił Tomasz Chróstny.
Urząd wspiera też podmioty ubiegające się o rekompensaty za straty wynikające z potwierdzonych przez UOKiK nieuczciwych praktyk firm i instytucji.
