Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, na wniosek Krajowej Rady Doradców Podatkowych, wystąpił do Prezes ZUS z oceną prawną dotyczącą niekorzystnej przedsiębiorcom sytuacji w zakresie zwolnień z opłacania składek w przypadku wystąpienia nadpłaty.
Sytuacja dotyczyła przedsiębiorców, którzy występując na podstawie tzw. tarczy antykryzysowej o zwolnienie w opłacaniu składek ZUS za marzec, kwiecień i maj 2020 r. posiadali wcześniejszą nadpłatę z tytułu opłacania składek. W związku z nieprecyzyjnymi przepisami w tym zakresie ZUS pomniejszał udzielaną pomoc, w formie zwolnienia ze składek, o wielkość występującej nadpłaty.
W swoim stanowisku Rzecznik MŚP krytycznie odniósł się do tej sytuacji wskazując m.in. na naruszenie art. 12 ustawy Prawa przedsiębiorców, zgodnie z którym organ powinien prowadzić postępowanie wobec przedsiębiorcy w sposób budzący zaufanie przedsiębiorców do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania.
W rezultacie zgłaszanego przez Rzecznika MŚP problemu Zakład Ubezpieczeń Społecznych zarekomendował korzystne przedsiębiorcom zmiany w przepisach tzw. tarczy antykryzysowej.
Przedmiotowa nowelizacja wejdzie w życie 20 września 2020 r. Zakłada ona, że zwalnia się przedsiębiorców z obowiązku należnych składek wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych za marzec, kwiecień i maj 2020 r. także wówczas, gdy składki te zostały opłacone lub na poczet tych składek ZUS zaliczył z urzędu nienależnie opłacone składki. Co więcej, opłacone składki lub zaliczone z urzędu nienależnie opłacone składki podlegają zwrotowi.
Jak wynika z odpowiedzi Prezes ZUS, prof. Gertrudy Uścińskiej, na przesłaną przez Rzecznika MŚP ocenę prawną tego problemu:
Sprawy te będą ponownie rozpatrzone przez ZUS z urzędu, bez potrzeby jakichkolwiek działań po stronie płatnika składek. O zwrot nadpłaty płatnik będzie mógł wystąpić po ustaleniu wysokości umorzenia. O zwolnieniu z opłacania składek lub jego nowej wysokości ZUS poinformuje płatników na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS lub przekaże pismo za pośrednictwem poczty
To dobra wiadomość dla tysięcy przedsiębiorców z sektora MŚP, którym pomoc w zakresie zwolnienia ze składek ZUS została w praktyce ograniczona z powodu wystąpienia nadpłaty w składkach. Ta sytuacja to skutek swoistego niedopatrzenia legislacyjnego oraz praktyki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który wysyła, co prawda, płatnikom składek informacje o stanie rozliczeń, niemniej jednak w zakresie składek za rok ubiegły, według stanu na koniec danego roku. Cieszy dość szybkie rozwiązanie tej niekorzystnej sytuacji przez ustawodawcę, a automatyczne, ponowne rozpatrywanie wniosków o zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia przez ZUS daje nadzieję na mniejsze obciążenia administracyjne przedsiębiorców w tym zakresie oraz szybkie rozliczenie należnej pomocy w prawidłowej wysokości
