Wśród Polaków sporą popularność zdobyła rozdzielność majątkowa. Powody podziału mienia zawieranego przez małżonków bywają rozmaite. Z kolei efekty uzależnione są od znajomości zasad tego środka prawnego. Jak uniknąć błędów? O komentarz serwis FilaryBiznesu.pl poprosił Krajową Radę Notarialną.
Wśród naszych Czytelników z ogromną przychylnością został przyjęty uruchomiony przed kilkoma tygodniami cykl tekstów poradnikowo-edukacyjnych, w których opisujemy problemy lub sytuacje, jakie mogą spotkać dosłownie każdego z nas. Nie wszyscy jednak wiemy, jak sobie poradzić z ich konsekwencjami. Dlatego serwis FilaryBiznesu.pl prosi o pomoc ekspertów z danej dziedziny, a ich zakres jest bardzo szeroki.
https://filarybiznesu.pl/szukasz-okazji-w-lombardzie-uwazaj-bo-mozesz-znalezc-klopoty/a5328
Dzisiaj poruszymy temat, który od kilku lat jest bardzo popularny wśród Polaków. Warto jednak pamiętać pewną przestrogę: „nieznajomość prawa szkodzi”. A pytań i krążących mitów jest mnóstwo. Chociażby:
- czy sporządzona rozdzielność obowiązuje "dożywotnio", czy po jakimś czasie traci moc?
- czy po sporządzeniu rozdzielności, małżonkowie mogą się wspólnie rozliczać z podatków?
- czy rozdzielność nigdy nie przedstawiona w żadnym sądzie lub urzędzie (dokument był sporządzony na wszelki wypadek i od lat zalega w szufladzie) ma moc prawną?
Pomóc naszym Czytelnikom w wyjaśnieniu wątpliwości zgodził się notariusz Szymon Kołodziej z Krajowej Rady Notarialnej.
Zgodnie z polskim porządkiem prawnym z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami, z mocy ustawy, ustrój wspólności majątkowej, który obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Jednak polskie prawo dopuszcza także ustanowienie w małżeństwie umownego ustroju majątkowego, którym może być rozdzielność majątkowa lub rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.
Umowy te zyskują coraz większą popularność. Są to często praktykowane rozwiązania w sytuacji, gdy jeden lub obydwoje małżonkowie prowadzą działalność gospodarczą, co wymaga większej swobody w samodzielnym podejmowaniu decyzji majątkowych. Bardzo często rozdzielność majątkowa jest również wybierana przez osoby zawierające powtórne związki małżeńskie.
Warto tu zwrócić uwagę na drugi typ rozdzielności majątkowej, który istnieje w Polsce od roku 2004 – rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Powinna ona być brana pod uwagę przez małżeństwa, w których tylko jeden z małżonków pracuje zawodowo, a drugi poświęca się np. prowadzeniu domu i wychowaniu dzieci. Taka umowa zabezpiecza małżonka słabszego ekonomicznie, np. na wypadek rozwodu.
Ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej następuje poprzez zawarcie przez małżonków umowy w formie aktu notarialnego. Umowę o ustanowieniu w małżeństwie ustroju rozdzielności majątkowej można zawrzeć zarówno przed zawarciem związku, jak i w trakcie jego trwania.
Umowa sporządzana jeszcze przed zawarciem małżeństwa wymaga wskazania w niej daty lub wydarzenia od których zacznie obowiązywać - jest to tzw. intercyza przedmałżeńska - wchodzi ona w życie z dniem zawarcia małżeństwa. Jednak w większości przypadków umowa rozdzielności majątkowej obowiązuje z chwilą jej zawarcia.
Umowa majątkowa, a tym samym ustrój majątkowy, który tą umową małżonkowie ustanowili w swoim małżeństwie obowiązuje dożywotnio, chyba że małżonkowie zdecydują o jej zmianie lub rozwiązaniu, np. poprzez powrót do wspólności majątkowej.
Małżonkowie, którzy ustanowili w swoim małżeństwie ustrój rozdzielności majątkowej nie mogą rozliczać się wspólnie z fiskusem, ponieważ dochody uzyskane przez małżonków po zawarciu umowy rozdzielności majątkowej stanowią ich majątki osobiste.
Jednak warto zwrócić uwagę, iż ustanowienie rozdzielności majątkowej w małżeństwie nie ma wpływu na dziedziczenie. W przypadku braku testamentu, w pierwszej kolejności zawsze dziedziczy małżonek osoby zmarłej oraz jej dzieci, bez względu na ustrój majątkowy małżeński, jaki małżonkowie posiadali.
Umowa majątkowa małżeńska obowiązuje i wywiera skutki od momentu jej zawarcia (chyba że była zawarta z datą przyszłą), jednak małżonek może powoływać się na nią względem innych osób (np. wobec swoich wierzycieli) tylko wtedy, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome. Stąd osoby prowadzące działalność gospodarczą i posiadające zawartą umowę majątkową (rozdzielność) powinny ten fakt zgłosić w CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) lub KRS (Krajowy Rejestr Sądowy), w zależności od formy prowadzonej działalności. Dla ważności umowy rozdzielności nie ma znaczenia, że strony nie poinformowały nikogo o jej zawarciu.
Na koniec jeszcze jedna rzecz, która najczęściej jest mylona w dyskusjach na temat wspólności oraz rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Otóż, pomimo istnienia w małżeństwie wspólności majątkowej, przedmioty uzyskane w drodze darowizny lub dziedziczenia wchodzą do majątku osobistego obdarowanego lub spadkobiercy, bez względu na to czy nabycie nastąpiło przed, czy już po zawarciu związku małżeńskiego.
